CỐ ĐẤM ĂN XÔI.

                            * MINH TÂM

                 Mấy ngày nay khi  mọi người sôi nổi nói đến chuyện Việt Nam đăng cai tổ chức Đại thể thao Châu Á (ASIAD 18) , trước mắt tôi bỗng hiện lên những hình ảnh tương phản. Đó là hình ảnh cô giáo và các em học sinh ở bản Sam Lang Điện Biên phải chui vào bao ni lon để vượt qua con suối Nậm Pồ đến trường, hình ảnh bệnh nhân Bệnh viện ung bướu thành phố Hồ Chí Minh chen chúc hai ba người một giường , và bao nhiêu hình ảnh  xác xơ nghèo đói  trên đất nước  đang bị suy thoái kinh tế .
Những hình ảnh đó tương phản với gương mặt căng đầy mầu mỡ  của ông  Bộ trưởng Văn hóa-Thể thao-Du lịch và các quan chức , khi họ  hãnh diện  tuyên bố  giành được quyền đăng cai tổ chức Á vận hội 18 năm 2019 là niềm tự hào của Việt Nam.   Anh chàng Raphaen trong tác phẩm “Tấm Da Lừa”  của Honore’  de  Balzac  bỗng  như  sống lại cùng giấc mơ  hão và hành động ngông cuồng cố đấm ăn xôi .

                   Ai cũng biết ASIAD là một sự kiện thể thao lớn thứ 2 thế giới, chỉ đứng sau Thế vận hội Olympic, được tổ chức 4 năm một lần , bắt đầu từ  1951 tại Ấn Độ.  Đó là  cuộc chơi hữu ích nhưng  vô cùng tốn kém .  Ví dụ Qata đăng cai tổ chứ ASIAD 15 tiêu hết 2,8 tỷ đô la. Trung quốc đăng cai ASIAD 16  ở Quảng Châu, lúc đầu dự toán 300 triệu,  cuối cùng vọt lên 17 tỷ đô la.   ASIAD 17 chuẩn bị khai mạc ở thành phố Incheon  Hàn quốc.  Cách đây gần 4 năm , khi nhận đăng cai, người ta dự tính sẽ chi hết 1,62 tỷ đô la,  bây giờ đã vọt lên gấn gấp đôi , 2,9 tỷ đô la, mà vẫn chưa đủ.  Chi phí quá tốn kém  đã  khiến nguồn tài chính  thành phố Incheon khủng hoảng ,  gây bất bình dư luận, nên ngày 30-6-2013 , Ban tồ chức ASIAD 17  đã phải muối mặt đề nghị Hội đồng Olympic châu Á cắt giảm  một số  điều  quy định trong bản hợp đồng ,  buộc 13.000 / 15.000 vận động viên tham dự  phải tự túc ăn ở  đi lại.  Bốn năm trước  từng tuyên bố bỏ thêm 20 triệu đô la để hỗ trợ những nước chưa từng đoạt huy chương để họ tham gia đông hơn ,giờ lại cắt giảm tiêu chuẩn của vận động viên như vậy thật xấu hổ.

                   Các chuyên gia quốc tế dự tính ASIAD 18 ít nhất cũng ngốn hết 2 tỷ đô la.  Bởi vậy trong  tình hình kinh tế khó khăn , các thành phố vốn giàu tiềm năng như New Deihi Ấn độ,  Kuala Lumpur  Malayia , Đài bắc , Hồng Kông  đồng loạt rút lui  sau khi  cân nhắc thấy lợi bất cập hại, chỉ còn  Việt Nam,  Indonesia và Các tiểu vương quốc Arab thống nhất .  Rồi  đến phút trót,  Các tiểu vương quốc  Arab thống nhất  cũng  xin rút lui , nhường trận địa cho  Indonesia và Việt Nam.

               Indonesiatỏ ra thiếu hăng hái,  trái lại Việt Nam đã xây dựng “Dự án đăng cai ASIAD 18” từ đầu năm 2011 nên  hừng hực khí thế  quyết tâm . Kết quả  cuối năm 2012, tại Macau Trung quốc , Việt Nam đã giành  chiến thắng dễ dàng với số phiếu gần  gấp đôi  Indonesia(29/14).

               Ông   Nguyễn Hồng Minh, Vụ trưởng Vụ thể thao thành tích cao đã nói một cách  mỉa mai : “ Việt Namđược đăng cai ASIAD 18 là bình thường, không được đăng cai mới là bất bình thường...”.  Cái chiến dịch vận động trong ngoài  nước để giành bằng được quyền  đăng cai ASIAD 18  đã được hoạch định và thực hiện  bằng mọi giá.

                Không phải không có người nhìn ra cuộc phiêu lưu mạo hiểm đó.  Trong khi ông Hoàng Vĩnh Giang, Phó chủ tịch Uỷ ban Olympic hớn hở : “ Thắng lợi quan trọng này là niềm vinh dự tự hào của Việt Nam, nâng cao uy tín vị thế của Việt Nam lên tầm cao!”, ông  Hoàng Anh Tuấn , Bộ trưởng Văn hóa-Thể thao-Du lịch khẳng định : “ Việt Nam sẽ tổ chức thành công ASIAD 18, và chúng  tôi tin tưởng  rằng Đại hội thể thao châu Á sẽ mang lại sự phát triển cho thể thao Việt Nam!”,  thì ông Nguyễn Hồng Minh đã cảnh báo đừng vội mừng.  Ông  Minh nói : “Thời điểm đó, tôi cũng như nhiều cựu lãnh đạo của ngành thể thao đã bày tỏ quan điểm không nên đăng cai , bởi chúng ta phải đối mặt với rất nhiều khó khăn , và không thể tin 150 triệu đô la có thể tổ chức thành công ASIAD”

                 Nhưng ông  Hoàng Anh Tuấn, Hoàng Vĩnh Giang và những người có quyền hành trong ngảnh thể thao Việt Nam  không nghĩ như vây.  Họ khẳng định chỉ cần 150 triệu đô la là tổ chức thành công ADIAD 2019.  Ông Vương Đức Thắng,Tổng cục trưởng thể thao  cho rằng  : “ Việt Nam thừa hưởng nhiều hạng mục thể thao từ  SEAGEMES 22”.  Ông phó chủ tịch Olympic  Hoàng Vĩnh Giang  khằng định : “ 150 triệu là con số khà thi”. Và mới  đầu năm nay, khi làm việc với Quốc vụ khanh Vương quốc Anh, Thứ trưởng Hồ Anh Tuấn còn  nói như đinh đóng cột : “ Cơ sở hạ tầng kỹ thuật phục vụ Á vận hội của Việt Nam đã hoàn tất 80%, chủ yếu tận dụng những cơ sở hạ tầng  có sẵn , chỉ cần  nâng cấp và  mua  thêm  trang thiết bị.”

                 Vậy  là   chả có gì phải  lo.  Thời gian còn những 5 năm nữa , mà công việc chỉ còn 20% .  Thói quen chủ quan duy ý chí  hay  khoác lác?

                 Thực tế là 35 công trình thể thao xây dựng  phụ vụ  SEAGEMES 2003 nằm  rải rác ở 12 tỉnh thành,  chứ không tập trung ở Hà Nội, nơi đăng cai ASIAD  18, và  tất cả  đều đã xuống cấp nghiêm trọng, có nơi  biến  thành điểm triển lãm hội chợ, có nơi  làm bãi  giữ xe, phòng Karaoke, kho chứa hàng.  Nếu nâng cấp lên hiện đại chí phí không kém xây mới. Vậy quét vôi,che bạt chăng?

                 ASIAD  là một sân chơi lớn, có các cường quốc thể thao như Trung quốc, Nhật Bản, Hàn quốc  với  những vận động viên tầm  vóc  quốc tế , nên từ nơi ăn ở, phương tiện đi lại cũng như các đấu trường đều  phải hiện đại  hoàn hảo  khác hẳn   SEAGEMES .  Lấy  các công trình SEAGEMEC 2003 sửa chữa nâng cấp  một cách chắp  vá  phục vụ ASIAD  như kiểu dùng chuồng mèo nhốt hổ  chỉ làm trò cười cho thiên hạ.

                Vả lại, dù  muối mặt làm như vậy, cũng còn thiếu  nhiều công trình bắt buộc  phải xây  mới , như  Nhà thi đấu đa năng, Cụm sân Tennis, Sân tập và Trường  đua ngưa, Trường bắn súng,  Sân Hockey,  Sân đua xe đạp lòng chảo, Khu liên hiệp thể thao , Làng Á vận hội... Mà theo  ước tính của các nhà chuyên môn , chỉ riêng Khu liên hiệp thể thao đã tốn 7.000 tỷ,  Nhà thi đấu đa năng 1.000 tỷ, Sân đua xe đạp lòng chảo hơn 1.500 tỷ, Trường bắn 400 tỷ... Ấy là chưa kể  khoản mua sắm  thiết bị tối thiểu cũng  500 tỷ, công tác chuẩn bị đại hội 1.600 tỷ và những khoản chi phí khác phục vụ 15.000 vận  động viên, 2. 000 khách mời, 5.000 nhà báo.  Thử hỏi 150 triệu đô la, tương đương 3.100 tỷ có như muối bỏ bể không?

                Bộ  VHTTDL lý giải  : “ Kinh phí  dự kiến 150 triệu đô la  giành cho ASIAD 18 phải được coi là kinh phí phát sinh  ngoài các khoản đầu tư theo chương trình hoạt động của Chính phủ  đã được phê duyêt.  Cụ thể đó là các chương trình  “ Chiến lược thể dục,thể thao VN đến 2020, Tầm nhìn năm 2030....”  Ông Hoàng Vĩnh Giang lại  bảo : “  Thực ra 150 triệu đô la là con số bỏ ra sau khi đã trừ các khoản chi phí có sẵn trong quy hoạch của Hà Nội”.  Vẫn   cách nói lập lờ , cách đếm cua trong lỗ và tư SEAGEMES  để  thuyết phục Chính phủ và Quốc hội đăng cai ASIAD,  tảng lờ việc  dám công khai minh bạch tiềm năng kinh tế của quốc gia,  khả năng đoạt thành tích thi đấu, triển vọng phát triển thể thao và tận dụng cơ sở vật chất sau đại hội.

                 Năm  2003 ,  khi  đăng cai SEAGEMES 22, người ta nói  nảo  là  “ Dịp tốt để quảng  bá hình ảnh Việt Nam”, “ Đưa thể thao Việt Nam lên tầm cao mới”, “ Nâng cao thể trạng người dân”...  Bây giờ họ đang lặp lại y như vậy.  Nhưng  thử nhìn cụ thể vào cái đội tuyển bóng đá Việt Nam  sau 11 năm  thực trạng  nó thế nào?  Và hãy biết xấu hổ khi  mỏi miệng đếm  155 cái huy chương vàng , 97 cái huy chương bạc, 91 cái huy chương đồng  Việt Nam đã đoạt được tại SEAGEMES 2003, trong khi chỉ kiếm được mỗi chiếc huy chương vào phút trót  tại ASIAD  2010  Quảng Châu Trung quốc.

              Tiềm lực kinh tế và tiềm lực thể thao  là hai  yếu tố cơ bản để đăng cai Á vận hội.  Cả hai điều kiện  đó  hiện tại Việt Namchưa đáp ứng đươc.

              Liệu 5 năm nữa có phép thần gì giúp kinh tế Việt Nam thoát khỏi cảnh ăn vay , và giúp thể thao Việt Nam  khỏi  èo uột như đứa trẻ  suy dinh dưỡng nhiều tật bệnh ?  Với con mắt thiển cận của người viết bài này thì khó lắm.  Vậy cho nên tôi nghĩ, nếu  cứ quyết tâm lao vào cuộc chơi ADIAD  thì chả khác gì cố đấm ăn xôi, sẽ có những kẻ hả hê  kiếm chác ,nhưng  người dân sẽ  phải è lưng gánh nợ.

                                                                                      M T