Những chuyện có thật và bịa đặt của tôi 5

Truyện dài

Tôi và tất cả những ai có tên trong cuốn sách này đều do tôi tạo ra, kể cả bố mẹ tôi.

 5. Đội Trưởng đang là người có uy quyền số một Thị Trấn, ba tôi với vai trò chủ tịch Thị Trấn chỉ là người giúp việc và kẻ phát ngôn cho ông. Nói thế cũng không đúng, từ ngày đội cải cách về công tác, chủ tịch Thị Trấn Nguyễn Quang Đạng thực chất chỉ là kẻ lo đủ ba bữa cơm hai cuộc rượu cho Đội Trưởng, thêm một thứ thật khó kiếm ở nơi đây là điếu cày và thuốc lào.

Đội Trưởng nghiện thuốc lào rất nặng,  cảm tưởng nếu không có thuốc lào ông sẽ chết bất đắc kì tử. Luôn luôn trong tay Đội Trưởng là cái điếu cày kể cả khi đi xia. Một phát biểu của Đội Trưởng luôn luôn được chia làm ba giai đoạn, luôn luôn như thế mỗi khi Đội Trưởng  nói với quần chúng.

Đầu tiên là giai đoạn thông nõ. Đội Trưởng ngồi xoi nõ rất kĩ, vừa nói vừa xoi, ông làm cho người ta chú ý bằng đôi ba câu vu vơ thỉnh thoảng cất lên rồi im bặt, thay vào đó là cái nhìn lừ lừ vào cử tọa, cho biết điều muốn nói chưa được nói ra đâu. Đội trưởng gằm mặt xoi nõ, xoi đi rồi xoi lại, mặt không một lần ngẩng lên. Im lặng đến ngạt thở kéo dài chừng năm phút, khi đó Đội Trưởng mới ngẩng lên, giai đoạn thông nõ kết thúc.

Kế đến là giai đoạn châm đóm. Giai đoạn này lắm khi diễn ra rất lâu. Đội Trưởng cứ cầm cái đóm nói miết, nói cho đến khi lửa tắt, lại châm đóm, lại nói, lại lửa tắt, lại châm đóm, lại nói, lại lửa tắt, lại châm đóm, lại nói,  lại lửa tắt, lại châm đóm, lại nói, lại lửa tắt, lại châm đóm, lại nói... có khi hơn nửa giờ.

             Cuối cùng là giai đoạn rít. Giai đoạn này diễn ra nhanh chóng đến không ngờ, nó mở đầu bằng tiếng rít điếu cày vang lên như một tràng liên thanh, ông ngửa cổ khoan khoái để cho khói thuốc cuồn cuồn tuôn ra cho bằng hêt, súc ngụm nước, nhổ cái toẹt, nói rứa đo. Tiếng rứa đo chua lòm kết thúc ba giai đoạn thuốc lào của Đội trưởng.

 Khắp Thị Trấn không ai hút thuốc lào, đấy là thứ thuốc dành cho dân nghiện xứ Bắc, cả tỉnh chỉ độc nhất một hàng thuốc lào ở Thị xã Đồng Hới, cách Thị Trấn quê tôi bốn chục cây số. Cứ hai ngày ba tôi lại đạp xe vượt bốn chục cây số đường trường mua cho Đội Trưởng hai lạng thuốc. Chỉ mua đúng hai lạng không hơn, nếu quá đi sẽ bị Đội Trưởng phê cho là làm lãng phí của cải của nhân dân.

 Chẳng có nhân dân nào cả, tiền túi của ba tôi, ấy là Đội Trưởng thích hành ba tôi. Đội Trưởng giải thích với anh em trong đội cải cách rằng đó là biện pháp thử thách tinh thần cách mạng của Chủ tịch thị trấn Nguyễn Quang Đạng, một kẻ xuất thân không lấy gì tốt đẹp cho lắm.

 Trong các cuộc họp đội thường kì, tức đêm nào cũng phải họp, dĩ nhiên ba tôi không được dự, Đội Trưởng hay kể cách đây chín năm chính bố Đội Trưởng là một trong sáu phu kiệu è cổ khiêng kẻ đỗ đầu diplome của Đế quốc Pháp bẩn thỉu đi bộ bốn chục cây số đường trường, từ thị xã Đồng Hới về thị trấn Ba Đồn, hai bên đường đầy những bọn ngu xuẩn chào đón.

Có lẽ vì thế mà Đội Trưởng muốn đích thân Chủ tịch thị trấn Nguyễn Quang Đạng phải đi mua thuốc lào cho Đội Trưởng. Không được nhờ bất kì ai mua hộ, dù Chủ tịch thị trấn Nguyễn Quang Đạng có một vạn hai ngàn quần chúng trong tay. Nếu Đội Trưởng bắt được Chủ tịch thị trấn Nguyễn Quang Đạng nhờ ai đó, ông sẽ bị Đội Trưởng cảnh cáo là lợi dụng quần chúng để tư lợi.

Nếu Chủ tịch thị trấn Nguyễn Quang Đạng giở trò tháu cáy mua sẵn cả ba lô thuốc lào rồi đưa từng hai lạng một cho Đội Trưởng thì nguy cơ dao kề cổ là cái chắc, vào mùa đấu tố tội thiếu trung thực có thể ngang với tội phản quốc.

Ba tôi biết rất rõ điều đó, vốn dĩ là người cẩn thận, thậm chí ông đã cân đi cân lại với các loại cân khác nhau để biết chắc là đúng hai lạng trước khi mang về cho Đội Trưởng. Chưa khi nào Đội Trưởng cân lại, ông chỉ cầm gói thuốc lào tung nhẹ, nhìn như soi vào mắt ba tôi, nói ri có đúng hai lạng không hè. Thế cũng đủ cho tóc gáy ba tôi dựng ngược.

 Việc thứ hai còn khốn nạn hơn việc thứ nhất, ấy là việc ba tôi phải liên miên làm điếu cày cho Đội Trưởng. Kĩ nghệ làm điếu cày ba tôi học được từ thủa ở chiến khu Chóp Chài khi ông may mắn sống cùng lán với các cán bộ miền Bắc, đã được Đội Trưởng phát hiện và tận dụng triệt để.

 Nếu ba tôi không khoe với Đội Trưởng về khả năng chế tạo điếu cày có một không hai của mình, đặc biệt kĩ nghệ làm nõ điếu bằng gỗ cây mưng, đượm khói và kêu cực to, thì Đội Trưởng sẽ không một vài ngày đập vỡ một điếu cày, thậm chí có ngày Đội Trưởng điên tiết đập vỡ hai ba cái liền, nhất là thời kì xử bắn liên miên những tên phản động.

 Đội Trưởng đã phát minh ra lệnh xử bắn bằng cách đập vỡ điếu cày, từ thời trung cổ đến giờ tuyệt không ai nghĩ ra.

 Chiếc bàn đã kê sẵn, trên đó tất nhiên có sẵn cái điếu cày, bó đóm và gói thuốc lào Vĩnh Bảo. Tên phản động đã quỳ sẵn trước cái bàn kê sẵn giữa một vạn hai quần chúng lúc nào cũng có sẵn. Đội Trưởng thong thả bước ra giữa rạo rực tiếng hô muôn năm và đả đảo của một vạn hai quần chúng nhiệt tình cách mạng lẫn với nhiệt tình tò mò.

Đội Trưởng ngồi xuống thong thả thực hiện ba giai đoạn thuốc lào của mình. Giai đoạn thông nõ. Đội Trưởng lầm bầm đôi ba câu vu vơ chẳng ai nghe được. Thực tế Đội Trưởng cũng chẳng cần ai nghe, nhưng cái nhìn lừ lừ tên phản động và một vạn hai trăm quần chúng của ông thì ai cũng phải nhìn thấy. Cái nhìn kết thúc giai đoạn thông nõ thật đáng sợ, bởi vì nó báo trước một cái chết sắp bắt đầu.

 Giai đoạn châm đóm. Tất nhiên giai đoạn này diễn ra rất lâu. Đội Trưởng châm đóm và nói, đầu tiên nói với tên phản động về tội trạng của hắn, sau đó nói với một ngàn hai trăm quần chúng về tội trạng của hắn, rồi lại  nói với người ghi biên bản về tội trạng của hắn, cuối cùng tuyên bố với quần chúng về tội trạng của hắn. Tóm lại tội trạng của hắn thế nào thì một vạn hai trăm quần chúng nghe thế thôi chứ không cần biết, chỉ cần biết hắn là tên phản động và hắn đáng tội xử bắn. Thế là qua đủ.

 Đội Trưởng cầm cái đóm nói miết, đóm tắt, ông ngước lên, ba tôi vung tay hướng dẫn một vạn hai trăm quần chúng hô muôn năm và đả đảo. Đội Trưởng thong thả châm đóm, lại nói, lại đóm tắt, ba tôi vung tay lên, lại hô muôn năm và đả đảo, lại châm đóm, lại nói, lại đóm tắt, ba tôi vung tay lên, lại hô muôn năm và đả đảo, lại châm đóm, lại nói, lại đóm tắt, ba tôi vung tay lên, lại hô muôn năm và đả đảo.

 Tiếng rít điếu cày vang lên như một tràng liên thanh báo hiệu giai đoạn cuối cùng sắp hoàn thành. Đội Trưởng ngửa cổ khoan khoái để cho khói thuốc cuồn cuồn tuôn ra cho bằng hêt, ông súc ngụm nước, nhổ cái toẹt, nói rứa đo. Đội Trưởng dướn lên, mở to mắt nhìn tên phản động, tay nắm lấy cái điếu cày. Chậm rãi và khoan thai, ông từ từ đưa cái điếu cày lên cao rồi đột ngột giáng cực mạnh xuống bàn, quát một tiếng như sấm, nói tử hình. Cái điếu cày vỡ tan.

 

Thế là xong. Việc còn lại là của ba tôi, chôn cất tử thi và cạy cục làm điếu cày khác cho Đội Trưởng. Cả hai việc, việc nào cũng khẩn cấp. Chôn cất thật nhanh để chấp dứt ngay tiếng kêu la, khóc lóc của đám quần chúng chậm tiến, tức người nhà của phạm nhân. Làm điếu cày cũng thật nhanh vì Đội Trưởng không thể vắng nó quá nửa tiếng đồng hồ.

 Ba tôi đã làm tổng cộng năm mươi chín cái điếu cày trong vòng ba tháng phụng sự Đội Trưởng, kể từ ngày Đội Trưởng về Thị Trấn cho đến khi bị chính Đội Trưởng xông vào nhà, ấn mặt bắt phải quì, nghe Đội Trưởng tuyên bố trọng tội làm gián điệp cho Quốc dân Đảng.

 Đây là một tổ chức mà Đội trưởng biết chắc chắn rất ghê tởm nhưng không thể biết chúng là những ai mà ghê tởm, làm những gì mà ghê tởm, ở đâu mà ghê tởm, vì sao mà ghê tởm và ghê tởm từ lúc nào, hiện có còn nữa không mà ghê tởm.

Không cần phải nhiêu khê đến vậy, chỉ cần biết chúng là một tổ chức ghê tởm, thế là quá đủ. Ai làm gián điệp cho chúng tất nhiên là xử bắn, kể cả chủ tịch thị trấn Nguyễn Quang Đạng, người có thành tích làm năm mươi chín cái điếu cày cho Đội Trưởng.

            Chủ tịch thị trấn Nguyễn Quang Đạng là tên tiểu tư sản phản động, một tên gián điệp, trong tạp dề của hắn có rất nhiều tài liệu của Quốc dân Đảng. Dù hắn có làm năm chín cái điếu cày hay năm ngàn chín trăm cái điếu cày thì cũng rứa thôi. Đó là kết luận của Đội cải cách sau mười sáu phút hội ý trong bữa thịt chó thâu đêm tại nhà chị Hiên.

Năm giờ sáng ba tôi bị điệu ra khỏi nhà. Sáu giờ ba mươi nhà tôi bị lục soát tứ tung. Bảy giờ mười có lệnh trục xuất gia đình tôi ra khỏi nhà tới định cư một chuồng bò bỏ hoang, không được mang theo bất cứ thứ gì ngòai một mớ áo quần rách và vài cái nồi đất.

Mạ tôi dắt  đàn con đi về cái chuồng bò giữa hai hàng người rạo rực hô vang  đả đảo và muôn năm, trong đó tất nhiên có đả đảo đích danh tên tiểu tư sản phản động Nguyễn Quang Đạng. Mạ tôi đi xiêu vẹo như kẻ mất hồn, mặt bạc phếch,  đôi đồng tử trơ cứng như hai hòn sỏi. Rất nhiều lần bà ngã khụy giữa đường, mắt dí chặt lấy đầu ngón chân cái. Chị Nghĩa chị Liên phải xốc nách bà mới đứng lên được.

Anh Thắng túm lấy áo mạ tôi, ngơ ngác ngó ngược ngước xuôi hai hàng người đông nghịt, đang chen lấn nhau phơi bày khí thế. Trí tuệ non nớt của đứa bé hai tuổi không giúp anh hiểu được rành rẽ vì sao  ba mình bị trói vày vò như một con chó chuẩn bị nhúng nước và người ta đang rạo rực lôi tên ông ra nguyền rủa.

Dù sao anh cũng còn biết sợ, còn mơ hồ cảm được cái chết gần kề của ba tôi, khác hẳn anh Tường đã bốn tuổi đầu vẫn ngơ ngơ như bò đội nón. Anh vừa đi vừa toe toét cười. Thậm chí anh còn nhảy loi choi, vung chân vung tay hò hét theo mọi người.

Trong trí tưởng tượng hoang đường của anh Tường- cơ sở để sau này anh trở thành cán bộ bưu điện hạng bét và thầy bói trứ danh - thì việc ba tôi bị trói vày vò, bị Đội Trưởng lôi đi như lôi một con chó chuẩn bị nhúng nước chẳng qua là trò chơi anh chưa từng biết bao giờ. Anh hình dung cả nhà đang đi giữa đám rước vĩ đại, vua và hoàng hậu và thái tử và đám tùy tùng đang diễu qua hai hàng thần dân háo hức hô “ Vạn tuế! Vạn vạn tuế!”.

 Anh cười toe toét, nhảy cẫng lên. Chị Liên cầm cổ áo anh giật trở lại, tát cho anh một cái nảy đóm đóm. Anh khóc, xông đến đấm đá chị Liên tứ tung, mồm chửi cha chị Liên như hát tuồng, không hề nghĩ cha chị cũng là cha anh hiện đang bị trói quặt quẹo như một con chó chuẩn bị nhúng nước, diễu qua một vạn hai  quần chúng nhân dân hôm qua còn là của ông, răm rắp làm theo lệnh của ông, nay đang hân hoan tóng ông đến nơi tuyên bố hành hình.

 Cậu Dược đứng rúm ró trong đám người hô muôn năm và đả đảo, thấy những gì thằng cháu ruột của mình đang làm, uất lên quên cả sợ hãi xông ra giáng cho anh Tường thêm một cái tát trời giáng. Cậu  thét lên một câu xé ruột , nói răng mà ngu rứa con ơi là con!.

Đến lúc này anh Tường  mới chịu cúp mặt lủi thủi đi sau một quãng khá xa, ra cái điều không thèm chơi với mọi người nữa. Cũng có thể anh Tường ngây dại của tôi cho rằng tử hình là một cái chết lẫm liệt, không phải ai muốn cũng có được, và người ta chết xong lại sống lại như thường, giống ông cu Trạc nhà bên, tối nào cũng lên sân khấu để bị chém ngang đầu, bao nhiêu người than khóc tiếc thương, tóm lại sáng mai đã thấy ông ngồi lù lù ở hàng cháo bánh canh mụ Đồn.

 Ba tôi sẽ chết  như thế, và cũng chỉ chết như thế thôi, giữa một vạn hai  quần chúng rạo rực hô muôn năm và đá đảo, rõ là một cái chết không chê vào đâu được. Thế nên anh không thể hiểu vì sao anh bị giáng liền hai cái tát, suýt nữa bị cái tát thứ ba là của anh Huy đang đi cạnh anh không đầy hai bước.

 Anh Huy chín tuổi, thừa sức hiểu ra sự nguy hiểm khủng khiếp khi người ta xông vào nhà bắt sống ba tôi. Anh đứng góc nhà mắt trừng trừng nhìn Đội Trưởng. Trong khi cả nhà tôi đang dúm lại dưới chân Đội Trưởng kêu khóc van xin thì anh đứng tách ra, hai hàm răng nghiến chặt, đôi mắt rực lên một nỗi căm hờn.

 Và vẫn hàm răng nghiến chặt, đôi mắt rực lên một nỗi căm hờn như thế, anh ngẩng cao đầu, mắt nhìn thẳng, hiên ngang đi giữa hai hàng người, cứ như chính anh, một anh hùng sa cơ, đĩnh đạc ra pháp trường.

Anh phớt lờ mọi tiếng la hét chửi rủa bốn xung quanh. Một vài hòn đất ném trúng đầu anh cùng với tiếng hét giận dữ sặc mùi a dua của lũ trẻ, anh cũng thây kệ. Lũ trẻ hôm qua vẫn cùng anh ngụp lặn trong dòng hói tìm bắt những con cua nước lợ và thi nhau lặn một hơi tìm đến những người đàn bà tắm truồng, chui tọt vào giữa háng họ, làm các chị các bà rú lên vưa sợ hãi vừa thích thú, hôm nay đã trở thành kẻ thù không đội trời chung với anh rồi.

Mới chín tuổi đầu anh đã ngấm đến tận tủy những trớ trêu cay đắng của số phận. Tất cả những đứa đang ném đá vào đầu anh đều là bạn anh cả, anh yêu chúng nó vô cùng. Anh không khóc nhưng mắt đỏ hoe. Tiếng thét huyênh hoang của chị Hiên bắt cả nhà phải quì xuống làm anh sực tỉnh. Cả nhà tôi nhất loạt quì mọp, anh thì không. Anh đứng trơ như thằng câm điếc.

Chị Hiên lại hét bắt anh Huy quì xuống, nhất định anh không làm theo. Hai tay chắp sau đít, đầu ngẩng, ngực ưỡn y hệt tư thế đón nhận cái chết hằng đêm của ông cu Trạc. Anh bỏ ngoài tai mọi yêu cầu lúc nhẹ nhàng lúc gắt gỏng của mọi người. Mạ tôi run rẫy ngước lên, khẽ kéo tay. Anh hất tay mạ tôi. Mạ tôi nấc lên, nói mạ lạy con, con ơi. Anh Huy không hề xao động, mặt ngoảnh về Đội Trưởng và chị Hiên đầy vẻ thách thức.

Đây là thời điểm nghiêm trọng. Một ngàn hai trăm quần chúng đã sẵn sàng nín thinh nghe Đội Trưởng tuyên án, tức ba giai đoạn hút thuốc lào của Đội Trưởng sắp bắt đầu. Ba tôi cúi gầm mặt, không một lần ngước lên. Không suy sụp đến độ mất hết hồn vía như mạ tôi, ba tôi thừa khả năng ngước lên, thể hiện chút khí phách trước khi gục chết, để lại chút đỉnh tiếng thơm cho con cháu, nhưng ông đã không ngước lên.

 Ông cúi gầm mặt nghĩ về sự sống. Không tin mình có thể chết đơn giản, dễ dàng như vậy. Ông chờ đợi một phần mười giây cơ hội để cướp lấy và hy vọng tràn trề trước sau gì nó cũng đến. Chỉ có ba tôi hy vọng như vậy còn tất cả thì không.

Tay cầm điếu cày thứ năm chín, Đội Trưởng thủng thẳng đi tới  đứng dạng chân trước mặt ba tôi. Rõ ràng Đội Trưởng  muốn tỏ cho mọi người biết Đội Trưởng đã ý thức một cách sâu sắc rằng, kẻ đang quì trước mặt mình là tên gián điệp Quốc dân đảng, hắn phải chết, chính Đội Trưởng sẽ tuyên án tử hình. Cũng có nghĩa là từ đây Đội Trưởng buộc phải chấm dứt tuyên án tử hình bằng cách đập vỡ điếu cày - sáng kiến có một không ai trên khắp thế gian, điều mà Đội Trưởng luôn lấy làm đắc ý. Thật đáng tiếc nhưng biết làm thế nào.

 Đội Trưởng dùng điếu cày nẩy cằm, hất mặt ba tôi lên. Họ nhìn nhau, những cái nhìn tối nghĩa. Đội Trưởng khẽ nhếch mép cười, cái cười càng tối nghĩa hơn, lẳng lặng quay lưng, đủng đỉnh đi về cái bàn tuyên án. Đội Trưởng vừa ngồi xuống ghế, chị Hiên liên vung tay hô lớn đả đảo tên tiểu tư sản phản động Nguyễn Quang Đạng!

Một vạn hai quần chúng hưởng ứng tức thì, tiếng đả đảo vang dội, rạo rực một góc trời. Ba tôi từ từ ngước lên nhìn chị Hiên. Chị đang đóng vai trò của ba tôi. hướng dẫn một vạn hai  quần chúng hô muôn năm và đá đảo. Từ vai trò buôn cám lợn đến vai trò cán bộ đầu tàu vào thời buổi lọan xì ngầu thật dễ dàng như trở bàn tay. Hơn ai hết ba tôi coi đó là một lẽ thường tình, cũng như tôi sau này vẫn liên miên gặp những chuyện tương tự đã hồn nhiên coi đó là lẽ thường tình.